Uwaga jest cechą procesów poznawczych,
skierowaniem świadomości na określony przedmiot, zjawisko lub własne przeżycie.
Funkcje uwagi: selekjonowanie(możliwosc dokonania
wyboru czynności lub zjawiska na którym chcemy się skupić) i ukierunkowanie
aktywności człowieka (czynności na określony cel lub zadanie).
Podstawą uwagi jest prawo indukcji procesów nerwowych. Zgodnie z nimi niektóre procesy uświadamiamy sobie niewyraźnie, inne zaś nie są w ogóle
przez nas uświadamiane, tzn. gdy w jednym ośrodku nerwowym następuje silne
pobudzeni, wtedy w innych jest zahamowanie, np. gdy uważnie słuchamy wykładu
nie odczuwamy, że w klasie jest duszno.
Rodzaje uwagi:
- W zaleznosci od poziomu organizacji zachowania się czlowieka: reaktywna- pelni role regulacyjna w zachowaniu się reaktywnym(odruchy i nawyki), kognitywna – wiąże się z zachowaniem celowym, skierowanym na wykonanie zadania)
- Tradycyjne podział: Uwaga mimowolna, zostaje wywołana bez większego wysiłku z naszej strony. Czynnikiem wywołującym uwagę mimowolną jest przede wszystkim siła bodźca. Źródłem uwagi mimowolnej może być też ruch, kontrast, wielkość, kształt, kolor oraz nagłe zmiany Uwaga dowolna przejawia się w świadomym koncentrowaniu się na jakimś zadaniu, przedmiocie, nawet, jeśli nas to nie interesuje. Uwaga wtórna – zawiera cechy dowolnosci i mimowolności. Po swiadomym skoncentrowaniu uwagi na zadanie zostajemy przez nie pochłonięci, ze nie wymaga już zadnego wysiłku, a uboczne bodźce nie odrywają nas od pracy
Cechy uwagi:
- Pojemność (Zakres uwagi)- stanowi go ilość
przedmiotów, na których potrafimy jednocześnie skupić swoją świadomość (4-6 przedmiotów).
Poszerzony zakres uwagi obserwuje się u lotników, korektorów, nauczycieli
- Natężenie uwagi - oznacza siłę koncentracji
świadomości na jakimś przedmiocie przez dłuższy czas. Natężenie uwagi winno
cechować przede wszystkim lekarzy-chirurgów.
Trwałość uwagi - to zdolność utrzymania
świadomości przez dłuższy czas na jakimś przedmiocie
- Podzielność - oznacza umiejętność jednoczesnego
skupienia się na kilku przedmiotach. Ma ona szczególne znaczenie w pracy
kierowców, nauczycieli
- Przerzutność uwagi
polega na zdolności szybkiego przechodzenia od jednej czynności do innej.
Przeciwstawieniem sprawnej
uwagi jest roztargnienie. Człowieka roztargnionego cechuje rozproszona i
łatwo odwracalna uwaga.Specyficznym rodzajem roztargnienia jest roztargnienie artystów,
wynalazców, ponieważ nie potrafią oderwać uwagi od wykonywanej pracy.
Na
koncentracje uwagi działa: bodziec
np. przyzwyczajenie, ilość czynników rozpraszających-ich intensywnosc, wyuczone
nawyki, od temperamentu człowieka, motywacja, nastawienie.Na podstawie czasu na którym
może skupic się na jednej rzeczy można ocenic mozliwosci do koncentracji.
Koncentracji
sprzyja: mało bodźców, umiarkowana
rożnorodność bodźców, przyjemnosc zajęc.
Ćwiczyć uwage:
przez działania które będą atrakcyjne, interesujące, przemienność zajęć, opis
danego przedmiotu, zabawy i gry.