niedziela, 25 marca 2012

Pojęcie zdolności - teorie zdolności



Zdolności są to właściwości psychiczne człowieka warunkujące pomyślne rezultaty działania. Rozwijają się na podłożu zadatków wrodzonych, które umożliwiają rozwinięcie zdolności ale ich nie wyznaczają. Posiadanie jednej zdolności np. spostrzegawczości, nie zapewnia jeszcze sukcesów, dopiero posiadanie określonego zespołu zdolności umożliwia je.

Zespół zdolności warunkujący skuteczne działanie w jakiejś dziedzinie nazywamy uzdolnieniem.


Z reguły ludzie różnią się między sobą uzdolnieniami, jedni posiadają uzdolnienia organizacyjne, inni do przedmiotów matematycznych, humanistycznych, czy artystycznych.

Wyższy stopień uzdolnień umożliwiający twórczą działalność określa się jako talent.


Zarówno zdolności, uzdolnienia jak i talent nie rozwijają się samorzutnie, ale trzeba pracować nad jego rozwojem.

Teorie zdolności:

Zależne (hierarchiczne) – przyjmuje się w nich że pewne zdolności szczegółowe są zależne od bardziej ogólnych, wszystkie zaś pozostają pod wpływem jednego czynnika, który stanowi inteligencja ogólna. Teorie  te opierają się na sformułowanej na początku XX w. koncepcji psychologa C.Spearmana, który twierdził, na sprawność każdego działania składają się dwa czynniki: specyficzny oraz ogólny, którego rola jest różna w zależności od rodzaju działania.

Niezależne (czynników róznożednych) – zakładają wzajemną niezależność poszczególnych zdolności; odrzucają pogląd o istnieniu czynnika G (inteligencji), która stanowi ogólna zdolność wpływającą na wszystkie inne, zgodnie z teoriami czynników równorzędnych można rozumieć jedynie jako sumę czy zbiór niezależnych od siebie zdolności elementarnych. Znanym reprezentantem tego poglądu jest amerykański psycholog J.P> Guiflord.